Οι σχέσεις ανάμεσα στα αδέρφια είναι μοναδικές στη ζωή, μας ακολουθούν, εκτός απροόπτου, για πάρα πολλά χρόνια και… δεν τις επιλέγουμε! Όλες οι αδερφικές σχέσεις εκτός από την περίπτωση των διδύμων, αρχίζουν με ένα μοναχοπαίδι. Κατ’ αναλογία με τον οικογενειακό αστερισμό, όπου δεν υπάρχει ιδανική σειρά γέννησης, δεν υπάρχει ιδανική διαφορά μεταξύ πρώτου και δεύτερου παιδιού. Η κάθε οικογένεια καλείται να δώσει τις δικές της απαντήσεις και να βρει τις δικές της ισορροπίες. Αν και όποτε ληφθεί η απόφαση για δεύτερο παιδί λοιπόν, μπορεί να αρχίσει η προετοιμασία του πρώτου παιδιού. Κατά την προετοιμασία αυτή, είναι σκόπιμο να αποφύγουμε:
- Τη μετάθεση ευθύνης για την απόφαση αυτή στο παιδί, «αφού το ζητάς θα το κάνουμε». Η ευθύνη διεύρυνσης της οικογένειας αναλογεί στους γονείς.
- Τον απόλυτο και συχνά αγχώδη καθησυχασμό του παιδιού, που περιορίζει τις ευκαιρίες για μοίρασμα δύσκολων συναισθημάτων και προβληματισμών.
- Τη σκιαγράφηση της αδελφικής σχέσης ως ειδυλλιακής και θαυμάσιας.
- Τη μονόπλευρη επικέντρωση στο νέο μωρό και τις ανάγκες του. Το να αντιμετωπίζουμε ξαφνικά το πρωτότοκο παιδί ως «μεγάλο», υπονοώντας ότι δεν μας έχει πια τόση ανάγκη ή ότι πρέπει να σταθεί στο – δυσανάλογο – ύψος των περιστάσεων.
Αντίθετα, είναι σκόπιμο να:
- Χρησιμοποιήσουμε ιστορίες, βιβλία, εικόνες για να περιγράψουμε με απλά λόγια τι συμβαίνει σχετικά με το μωρό που βρίσκεται μέσα στην κοιλιά μας.
- Σεβαστούμε τους ρυθμούς προσαρμογής και το εύρος των αντιφατικών συναισθημάτων που βιώνει το πρωτότοκο παιδί
- Ενημερωθούμε. Ξέρετε ότι ως έγκυες αναδίδουμε το άρωμα της ζωής μέσω ορμονικής έκκρισης και το παιδί μας έλκεται από αυτές τις ουσίες που του θυμίζουν τα πρώτα του βιώματα; Γι’ αυτό και θέλει να είναι κοντά μας όσο περισσότερο γίνεται. Το να ερμηνεύουμε τα πάντα ως «ζήλεια» δεν είναι βοηθητικό στην προσέγγισή μας.
- Διατηρήσουμε την επαφή μας με το πρωτότοκο παιδί, σωματική, ψυχική, πνευματική.
- Πάρουμε λίγο χρόνο και να αναλογιστούμε τις πεποιθήσεις μας αλλά και τις δικές μας εμπειρίες ως παιδιά και αδέλφια.
- Αντιμετωπίσουμε με κατανόηση συμπεριφορές παλινδρόμησης, που κάτι θέλουν να μας πουν! Σε κάθε περίπτωση παλινδρόμησης, προσπαθήστε να δείτε τι θα μπορούσατε να κάνετε για να διαφυλάξετε την αξιοπρέπεια του παιδιού και να το διευκολύνετε. Με στήριξη και βοήθεια, θα νιώσει εμπιστοσύνη και θα ξεπεράσει αυτά τα στάδια.
- Αναζητήσουμε έναν δυνατό σύμμαχο στον σύντροφό μας και πατέρα του πρωτότοκου παιδιού.
- Ζυγίσουμε τις δυνάμεις μας και να θέσουμε προτεραιότητες. Το παν είναι η συναισθηματική κάλυψη και επαφή, η δική μας και οπωσδήποτε των παιδιών. Δεν συναντάμε ποτέ σε ομάδες ενηλίκων θεραπευόμενους που θυμούνται το πεντακάθαρο σπίτι ή τη νοικοκοιροσύνη της μαμάς τους. Αντίθετα, συναντάμε πολλούς που ανακαλούν την τραυματική έλλειψη των χαδιών και της επαφής ή την ξαφνική αλλαγή μετά από έναν βίαιο εκθρονισμό τους από το αδερφάκι τους.
Δραστηριότητες και βήματα προετοιμασίας για την έλευση του μωρού:
- Διαβάστε σχετικά βιβλία και συζητήστε το περιεχόμενο, λύνππντας απορίες. Φυτέψτε ένα σπόρο και φροντίστε το μέχρι να φυτρώσει. Παρατηρήστε τα ζώα και το πώς έρχονται στον κόσμο και επεκταθείτε στους ανθρώπους.
- Δείξτε στο πρωτότοκο φωτογραφίες από όταν ήταν μωρό και προετοιμάστε τη νέα «είσοδο». Κατασκευάστε μαζί ένα κρεβατάκι για μία κούκλα – μωρό, επενδύστε το με ζωγραφιές του παιδιού και κινηθείτε παράλληλα στη φροντίδα της κούκλας και του αληθινού μωρού όταν γεννηθεί.
- Όταν έρθει το μωρό στο σπίτι, επιτρέψτε στα αδερφάκια να «συστηθούν». Αφήστε το μεγαλύτερο παιδί να περιεργαστεί το μωρό, δείξτε εμπιστοσύνη, αποφύγετε να μεταβιβάσετε άγχος και ανασφάλεια. Διηγηθείτε στο πρωτότοκο λεπτομέρειες από τη δική του γέννηση. Δε χρειάζεται να πιέσουμε τις αγκαλιές των αδερφιών ή τη σωματική επαφή, ακολουθούμε το ρυθμό του παιδιού.
Σε όλη τη διαδρομή προετοιμασίας και συμπόρευσης, είναι σημαντικό να αποδεχόμαστε τη μοναδικότητα και διαφορετικότητα του κάθε παιδιού και να αποφεύγουμε τις συγκρίσεις και την παγιωμένη απόδοση ρόλων και ταμπελών!
Βιβλιογραφία:
Μαμά, αυτός όλο με κάνει και θυμώνω, Θυμάρι
Οι καβγάδες των παιδιών, Ελληνικά Γράμματα
Σχέση μεταξύ αδελφών, Lector Jr.
Η συμβουλευτική ψυχολογία στα παιδιά, Πεδίο
