Σας έχει τύχει μήπως να κάτσετε κατά λάθος πάνω στο… φανταστικό φίλο του παιδιού σας; Ή να κινδυνέψετε να τον χτυπήσετε με το αυτοκίνητο καθώς βάζετε όπισθεν;
Δεν είστε ο μόνος! Σύμφωνα με τους ερευνητές του Πανεπιστημίου του Όρεγκον, μέχρι την ηλικία των επτά ετών, ένα ποσοστό 37% των παιδιών επινοούν έναν φανταστικό φίλο. Μεγαλύτερες πιθανότητες για κάτι τέτοιο, έχουν τα μεγαλύτερα παιδιά μιας οικογένειας, τα μοναχοπαίδια και τα παιδιά που δεν παρακολουθούν πολύ τηλεόραση, ενώ η επινόηση ενός φανταστικού φίλου είναι συνήθως ένδειξη ενός δημιουργικού και ευφάνταστου παιδιού παρά ένδειξη κάποιου προβλήματος.
Σε τι εξυπηρετεί ένας φανταστικός φίλος;
- Συντροφιά & παρέα στο παιχνίδι, διαχείριση της μοναξιάς, καλλιέργεια της φαντασίας, επαφή με νέες ιδέες και τρόπους αντιμετώπισης διαφόρων θεμάτων
- Εξάσκηση στο θέμα «σχέση», συνεργασία, εμπιστοσύνη και δυνατότητα εκμυστήρευσης αλλά και διαχείριση συγκρούσεων, μια και οι φανταστικοί φίλοι, όπως και οι πραγματικοί, δεν είναι πάντα απολύτως συνεργάσιμοι!
- Μέσα από το φανταστικό φίλο, τα παιδιά μπορούν να βιώσουν και να τεστάρουν αντιδράσεις και συναισθήματα που τα δυσκολεύουν, όπως ο φόβος – να έχουν έναν φοβιτσιάρη φίλο – ο θυμός – να θυμώνουν με το φίλο τους – και το άγχος. Ορισμένα παιδιά που έχουν βιώσει τραυματικά γεγονότα, βρίσκουν συναισθηματική στήριξη σε έναν φανταστικό φίλο
- Ο φανταστικός φίλος βρίσκεται υπό την καθοδήγηση του παιδιού και σε εκείνη την περιοχή της προσωπικής του ζωής, όπου κανείς δεν έχει πρόσβαση, καλύπτοντας έτσι τις ανάγκες για έλεγχο – σε μια ηλικία που τον έλεγχο τον ασκούν κυρίως οι ενήλικες – και ιδιωτικότητα αντίστοιχα
- Τα παιδιά, μέσα από τους φανταστικούς φίλους, εκφράζουν συχνά επιθυμίες που στην πραγματική τους ζωή θα δίσταζαν να εκφράσουν και τους αποδίδουν χαρακτηριστικά προσωπικότητας τα οποία λείπουν από τα ίδια – για παράδειγμα ένα ντροπαλό παιδί μπορεί να επινοήσει έναν κοινωνικό και δημοφιλή φανταστικό φίλο
- Κάποιες φορές, ο φανταστικός φίλος χρεώνεται κάποιες αταξίες, γλιτώνοντας το παιδί από τις ανάλογες συνέπειες
Το σίγουρο είναι ότι μέσα από τη σχέση του παιδιού με το φανταστικό φίλο, μπορούμε να μάθουμε πολλά για το ίδιο το παιδί, τα συναισθήματά του και τα θέματα που το απασχολούν. Πώς αντιμετωπίζουμε ως γονείς το φανταστικό φίλο;
Σε γενικές γραμμές, ακολουθούμε το παιδί: αν μας προσκαλέσει σε κοινό παιχνίδι με το φανταστικό φίλο, ανταποκρινόμαστε χωρίς να ακυρώνουμε ή να ειρωνευόμαστε την ύπαρξή του. Αν μας κρατάει έξω από αυτή την ιδιαίτερη σχέση, το σεβόμαστε. Αποφεύγουμε να υπερεμπλακούμε τροφοδοτώντας με λεπτομέρειες το φανταστικό σενάριο και τη φανταστική σχέση – είναι η ιστορία του παιδιού, οπότε συμμετέχουμε τόσο όσο, δεν καθορίζουμε εμείς τη σχέση, αποτελώντας σταθερά τη γέφυρα του φανταστικού κόσμου με την πραγματική ζωή. Φροντίζουμε να παρέχουμε αρκετές δυνατότητες στο παιδί ώστε να συνευρίσκεται και να σχετίζεται με άλλα παιδάκια και αποφεύγουμε τη χρησιμοποίηση του φανταστικού φίλου για να χειριστούμε το παιδί. Τέλος, οριοθετούμε εμείς την εισχώρηση του φανταστικού φίλου στην καθημερινή ζωή της οικογένειας: αν για παράδειγμα ο φίλος… κάνει συνέχεια ζημιές, δεν τρέχουμε πανικόβλητοι να μαζεύουμε τα πάντα αλλά παραχωρούμε στο παιδί την ευθύνη για την αποκατάσταση/ επιδιόρθωση!
Πότε ανησυχούμε για την ύπαρξη ενός φανταστικού φίλου; Όταν η ενασχόληση μαζί του καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του παιδιού, όταν το ενδιαφέρον του παιδιού για εμπλοκή σε πραγματικές δραστηριότητες με πραγματικά πρόσωπα είναι μικρό ή ανύπαρκτο, όταν παρατηρούμε και άλλα στοιχεία στη ζωή και συμπεριφορά του παιδιού που μας ανησυχούν…
Κάποια παιδιά «χάνουν» το φανταστικό τους φίλο με την έναρξη της σχολικής ηλικίας, ενώ άλλα – λιγότερα – τον διατηρούν μέχρι και την εφηβική ηλικία. Στην ενήλικη ζωή πια, ελάχιστοι είναι αυτοί που διατηρούν ένα φανταστικό φίλο. Ο φανταστικός φίλος είναι μια προέκταση του φανταστικού παιχνιδιού και εξυπηρετεί πολλές διεργασίες του παιδικού ψυχισμού. Στο βαθμό, λοιπόν, που δε διαταράσσεται η λειτουργικότητα και καθημερινότητα του παιδιού, τον καλωσορίζουμε ως ένα δείγμα πλούσιας ψυχικής έκφρασης και τον αξιοποιούμε για να γνωρίσουμε ακόμα καλύτερα το παιδί μας…